Dünya Dergiler Birliği (DERGİBİR) tarafından, 20 Aralık 2022 tarihinde, İstanbul’da, “Birinci Dergicilik Kongresi” düzenlendi. İki oturum halinde düzenlenen kongre, DERGİBİR başkanı Metin Uçar’ın açılış konuşmasıyla başladı.
Uçar, sistemin gençleri devamlı olarak yarıştırdığına dikkati çekerek, “Bizim bir şekilde arkadan gelen gençlerimizi kültürel çalışmalarla buluşturma mecburiyetimiz var. Bu manada çeşitli kamu kurumlarımızla yürüttüğümüz dergicilik okulu faaliyetlerimizi gerçekleştirdik. Konuyla ilgili yeni projeler imzaladık. Bugün buradaki oturumlarda konuşmacıların ortaya koyacağı perspektifler bizlerin önünü açmış olacak.” dedi.
Dergi fuarlarının önemine de değinen Uçar, “Bir fuar ortamı bir derginin doğmasına, bir dergi, bir okulun ortaya çıkmasına vesile oluyor. Önemli olan sürdürülebilirliği sağlayacak, arkadan gelen nesilleri yetiştirmek. Fuarın bu konuda değerli olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Ardından ARGETUS tarafından, dergiciliğin her alanından 420 katılımcı ile yapılan anket sonuçları, Erol Erdoğan tarafından açıklandı. Ali Ural dergicilik üzerine kısa bir konferans verdi.
“Yaşasın hakikat”
İletişim Başkanlığı İstanbul Bölge Müdürü Metin Erol, kongrenin açılışında, lise yıllarında şiirle ve dergiyle meşgul olmaya başladığını, bazı dergiler için yazı yazdığını anlatarak, bu süreçte hakkında birçok şey öğrendiği dergiciliği önemsediğini belirtti.
İletişim Başkanlığı olarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye Yüzyılı” vizyonu çerçevesinde Türkiye İletişim Modeli vizyonunu ortaya koyduklarını kaydeden Erol, Türkiye İletişim Modeli vizyonunun en önemli ayaklarından birinin yayıncılık faaliyetleri olduğuna vurgu yaparak, “Burada bizim İletişim Başkanlığı olarak bütün yayıncılardan, yayıncılığın her yönüyle uğraşan bütün kesimlerden beklediğimiz şey, İletişim Başkanımız Fahrettin Altun’un birçok konuşmasında dile getirmiş olduğu ‘Yaşasın hakikat’ mottosudur. Temennim o ki dergicilik faaliyetlerinin Türkiye’de devam etmesi hem bir gencin yetişme sürecine katkı sağlayacaktır hem de hakikatin hakkını savunmaya hizmet edecektir” diye konuştu.
“İnadı olmayanın dergisi olmaz”
Kongreye katılan (BİK) Genel Müdürü Cavit Erkılınç dergilerin, Osmanlı’nın son döneminden bugüne kadar düşünce dünyasının, sanat anlayışının oluşumunda ve gelişiminde önemli bir işleve sahip olduğunu vurguladı. Süreli yayıncılıkta her zaman bir adım önde görünen gazetelerin, edebiyattan tarihe, sanattan felsefeye kadar geniş bir yelpazede çıkan dergilerde üretilen fikirlerin taşıyıcı misyonunu üstlendiğini belirten Erkılınç sözlerine şöyle devam etti:
“Sanat alanındaki üretimin, şiirin, hikâyenin, eleştirinin ve bunların bir yekunu olarak düşünce dünyamızın sürekli canlı, her daim aktif, aslında hep yaşayan bir norma kavuşması, dinamikliğini hiç kaybetmemesi bin bir meşakkatle çıkan dergiler sayesinde olmuştur. Düşüncenin üretildiği, tartışıldığı ve yaygınlaştırıldığı dergiler, kendine özgü bir gelenek oluşturarak, kitleleri bir araya getirme özelliğiyle de dikkate şayandır. Edebiyatın, sanatın, düşünce dünyasının mutfağı olarak niteleyebileceğimiz dergiler, her türlü imtiyaz ve statünün ötesinde bir birliktelik fırsatı sunarak insanlık tarihine not düşme imkânı sağlamıştır.”
“Dergicilik geleneği yaşatılmalıdır”
Mehmet Akif Ersoy’un Sebîlürreşâd dergisi, Necip Fazıl’ın Büyükdoğu’su, Sezai Karakoç’un Diriliş’i ile günümüzde yayınlarını sürdüren dergilerin her birinin, büyük emek ve fedakârlık isteyen örnekler olduğunu ifade eden Erkılınç, kültür dünyasının öznesi olma özelliğini kısmen kaybetmiş olsa da dergiciliğin mutlaka ama mutlaka yaşatılması gereken bir gelenek olduğunu söyledi.
Bugünün belki konforlu alanlarında, siyasetin, güncel gelişmelerin üzerine konuşuyor, tartışıyoruz ama esas olan, kültürel birikiminin her geçen gün kendini yenileyerek yaşatılmasıdır. Bizler için aslolan kültürdür, sanattır, münevver düşüncedir. Ortaya bir iddia koyacak ve bunu cesaretle savunarak idealimizi tüm dünyaya duyuracaksak, bunu en çok dergiler sayesinde yapacağız. Düşünce dünyamızın ana damarı, kültür ve entelektüel birikimimizin esas taşıyıcısı dergilerimizin, yeni medyanın tüm imkânlarını kullanarak form kazanması, doğru hedef kitle çalışmalarıyla yayın hayatını sürdürmesi elzemdir.
Erkılıç, dergiciliğin büyük bir aşk ve tutku olduğunu ifade ederek, bunu en çok 80’li, 90’lı kuşakların anlayacağını, o dönemlerde her derginin, bir ekolün, bir okulun, bir düşüncenin öğrencilerinin ve sahiplerinin etrafında kümelendiği mecralar olduğunu dile getirdi.
İstanbul Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Haluk Alkan, akademik dergiler ve Üniversitesinin akademik yayıncılıktaki yerine değinerek, üniversitedeki bilimsel yayıncılığın köklü geçmişine dair bilgi verdi.
“Dergileri Yaşatmak Çok Zor Bir İştir”
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Ali Odabaş ise kütüphaneler için dergilerin en önemli kriterlerinden birisinin aralıksız devam etmesi olduğundan bahsetti.
“Dergileri yaşatmak çok zor bir iştir. Ama kütüphaneciler de cilt bütünlüğü bakımından derginin niteliğini sürekliliğine bakarak karar verir” diyen Odabaş, bütçe imkanları çerçevesinde yıllık 400 kadar abonelik yaptıklarını belirterek, “Belki sadece bizim aboneliklerimiz üzerinden yaşayan dergiler vardır. 2023 yılı için 300’ün üzerinde dergi müracaatı oldu bize. Basılı dergilerin hemen hemen tamamına yakınına abonelik yapıyoruz.” diye konuştu.
Konuşmaların ardından oturumlara geçildi. İsmail Kılıçarslan’ın moderatörlüğünü üstlendiği, İÜ Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi, TURKUVAZ Dergi Gurubu Direktörü Mustafa Akar, İstanbul Derleme Müdürü İrfan Kaya ve Dijital Basın Genel Müdürü Şivan Arslan’ın konuşmacı olarak yer aldığı “Dijital Dönüşüm ve Dergilerin Geleceği” başlıklı oturumla devam etti.
Öğleden sonraki ikinci oturumda, Dergiler Birliği fikrini ilk ortaya koyan Av. Abdullah Zerrar Cengiz’in moderatörlüğünde Kartal AİHL Müdürü Özkan Öztürk, Minika Çocuk ve MİnikaGO dergileri Genel Yayın Yönetmeni Salih Zengin, Genç DERGİBİR Başkanı İbrahim Altınsoy, Butimar Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Şeyma Subaşı ve Esenler Belediyesi Kültür Müdürü Hüseyin Cerrahoğlu’nun konuşmacı olarak yer aldığı “Çocuk, Öğrenci ve Genç Dergiciliği” başlıklı oturum gerçekleştirildi.
Sonuç raporunun okunması ve Milli Eğitim Eski Bakanı Prof. Dr. Nabi Avcı’nın kapanış ve değerlendirme konuşmasının ardından program sona erdi.
